تفاوت نایلون و پلاستیک؛ بررسی ویژگی‌ها و کارکردها

شاید شما هم بارها دو واژه پلاستیک و نایلون را به جای یکدیگر به کار برده باشید. حقیقت هم این است که تفاوت این دو مفهوم با یکدیگر چندان زیاد نیست و هر دو آنها نوعی پلیمر هستند؛ اما فرق پلاستیک و نایلون چیست و آیا این تفاوت، آنقدر مهم  و کاربردی هست که ما بخواهیم به آن بپردازیم؟ به عبارت دیگر تفاوت نایلون و پلاستیک چقدر مهم است و باعث می‌شود تا در کاربرد و کارایی آنها چه تفاوتی ایجاد شود؟

در این مطلب ابتدا به طور جداگانه مفاهیم پلاستیک و نایلون را به صورت کمی علمی‌تر بررسی می‌کنیم و با مرور کاربردهای این دو ماده، در انتها، به تفاوت آنها خواهیم پرداخت.

1- نایلون چیست؟

برای شناخت تفاوت نایلون و پلاستیک، ابتدا باید هر یک از این ماده‌ها را به صورت دقیق بشناسیم و بعد آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنیم. ابتدا سراغ نایلون می‌رویم.

نایلون نوعی الیاف پلیمری است. نکته جالب راجع به نایلون این است که این ماده در طی پژوهشی که با هدف دیگری انجام می‌شد؛ به طور تصادفی کشف شد. قبل از پرداختن به خود نایلون اجازه دهید به صورت جزئی در مورد پلیمر حرف بزنیم. در واقع ما با شناختن پلیمر می‌توانیم هم ساختار نایلون و هم ساختار پلاستیک را بهتر درک کنیم.

پلیمر ماده‌ای است که در آن عناصر کوچک‌تر که به آنها منومر می‌گوییم؛ طبق الگوریتم و ساختاری خاص به یکدیگر متصل شده‌اند تا ماده‌ای بزرگ مولکول یا به اصطلاح پلیمر را بسازند. تا اینجا می‌توان شباهت نایلون و پلاستیک را فهمید. هم نایلون و هم پلاستیک، پلیمر هستند؛ یعنی از عناصر کوچک‌تری که مشابه هم هستند ساخته شده‌اند. اما تفاوت نایلون و پلاستیک هم در همین عناصر کوچک‌تر یا منومر نهفته است.

به عبارت دیگر تفاوت ساختار و نحوه آرایش همین منومرها است که باعث ایجاد تفاوت میان نایلون‌ و پلاستیک می‌شود. نایلون را باید نوعی پلیمر دانست که ساختاری رشته‌ای داشته و در ترکیب منومرهای آن نیتروژن به کار رفته است.

انواع نایلون هم بر اساس نحوه آرایش نیتروژن در ساختار پلیمر و نحوه اتصال آن‌ها با یکدیگر ساخته می‌شوند. این ساختار رشته‌ای و منومرهای شامل نیتروژن، خواص، مزیت‌ها و کاربردهای ویژه‌ای برای نایلون به وجود می‌آورد که در بخش بعد به آن می‌پردازیم.

• کاربردهای نایلون، بسیار گسترده‌تر از چیزی که فکر می‌کنید!

شاید عجیب به نظر برسد اما نایلون با توجه به خواص فیزیکی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود؛ حدودا در هر صنعتی که فکر کنید کاربرد دارد. از جمله خواص نایلون باید به موارد زیر اشاره کرد:

• انعطاف پذیری بالا و قابلیت کشسانی
• مقاومت کششی زیاد
• مقاومت بالا در برابر ترک خوردگی که معمولا از تفاوت دما ایجاد می‌شود.
• شفافیت و درخشش بالا که آن را برای کارهای تبلیغاتی به گزینه‌ای مناسب تبدیل می‌کند.
• مقاومت بالا در برابر رطوبت
• مقاومت بالا در مقابل مواد شیمیایی و حلال‌های صنعتی
• اصطکاک پایین
• مقاومت زیاد در برابر سایش و…

این ویژگی‌ها باعث می‌شود تا از نایلون در صنایع مختلفی استفاده شود. برای مثال در کشاورزی از نایلون متری برای پوشاندن سطح گلخانه‌ها یا محافظت از خاک بهره می‌برند. یا مثلاً در تبلیغات از عکس نایلون و نایلکس استفاده می‌کنند و شاید متخصصان بازاریابی ساعت‌ها روی طراحی عکس نایلکس، زمان می‌گذارند تا بتوانند با ارائه تصویری جذاب، در ذهن مشتری ماندگار شوند.

به طور کلی می‌توان گفت که انواع نایلکس و نایلون در صنایع بسته بندی، کاربرد زیادی دارند. متخصصان تبلیغات، سطح نایلون را با توجه به اینکه افراد، معمولا بسته‌های شکیل را برای حمل وسایل خود استفاده می‌کنند؛ یکی از بهترین فضاها برای تبلیغات موثر می‌دانند.

اگر بخواهیم لیستی از صنایع را ارائه دهیم که نایلون در آنها کاربرد دارد؛ احتمالا هیچگاه نتوانیم لیست خود را به پایان برسانیم اما پرکاربردترین صنایع عبارتند از :

• پزشکی و داروسازی
• کشاورزی
• پوشاک و نساجی
• بسته بندی
• تبلیغات
• صنایع غذایی و…

استفاده از نایلون در صنعت آنقدر زیاد است که حتی عده‌ای به دنبال قیمت نایلون کیلویی هستند و در بازار معمولا روزانه صدها تن نایلون معامله شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای بررسی کاربرد نایلون در صنایع به صورت مفصل، می‌توانید به مقاله سایت plk  در همین زمینه مراجعه فرمایید.

بیشتر بخوانید: کاربرد نایلون در صنایع مختلف + بررسی 8 صنعت پایه

2- پلاستیک چیست؟

قبل از بررسی تفاوت نایلون و پلاستیک، باید تعریف پلاستیک را هم به صورت اجمالی و کوتاه بررسی کنیم. همه ما در طول روز بارها از مواد پلاستیکی استفاده می‌کنیم. پلاستیک هم نوعی پلیمر است. منومرهایی که پلاستیک را می‌سازند از دو نظر با نایلون متفاوت هستند.

از نظر ماهیت، منومرهای پلاستیک از عناصری مثل هیدروژن، اکسیژن، کلر، گوگرد و… ساخته می‌شوند و شیوه پدید آمدن ساختار بزرگتر، یا همان پلیمر هم، از دو طریق پلیمریزاسیون یا بَسپارش صورت می‌گیرد که در آن از کاتالیزورهای خاص استفاده می‌شود. معمولا در ساختار پلاستیک‌ها از پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی‌وینیل کلراید استفاده می‌شود.

علاوه بر این، آرایش منومرها نیز مانند نایلون، صرفا رشته‌ای نیست. همین دو موضوع تفاوت نایلون و پلاستیک را رقم می‌زند و باعث می‌شود تا پلاستیک خواص و کاربردهای ویژه‌ای داشته باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

2-1- خواص پلاستیک

پلاستیک با توجه با ساختار آن، ویژگی‌های جذابی دارد که باعث می‌شود امروزه بسیاری از افراد، پلاستیک را اصلی‌ترین ماده صنعت در دنیای مدرن بدانند. به طور کلی پلاستیک‌ها، گستردگی زیادی دارند و هر یک از انواع آنها نیز خواص مختص خود را دارند.  اما برخی از ویژگی‌های مشترک آنها را به شرح زیر می‌توان بیان کرد:

• وزن پایین‌تر نسبت به فلزات
• پلاستیک‌ها در مقابل جریان الکتریکی، مقاومت دارند و این موضوع باعث می‌شود تا بتوانیم از آنها به عنوان عایق استفاده کنیم.
• پلاستیک‌ها حرارت را از خود عبور نمی‌دهند و می‌توان از آنها به عنوان عایق گرما استفاده کرد.
• پلاستیک‌ها در مقابل مواد شیمیایی به خصوص اسیدها، مقاومت بالایی دارند.
• پلاستیک‌ها زمینه رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها را از بین می‌برند و امکان رشد چنین مواردی در پلاستیک وجود ندارد.
• قابلیت رنگ‌پذیری بالا در پلاستیک‌ها
• بهای اقتصادی مناسب که باعث می‌شود استفاده از آن به عنوان مواد اولیه، مقرون به صرفه باشد.

2-2- کاربردهای پلاستیک

همین ویژگی‌های باعث می‌شود که از پلاستیک در صنایع مختلف از جمله صنایع زیر به وفور استفاده شود:

• خودروسازی
• بسته بندی
• مواد غذایی
• عایق صوتی و حرارتی
• لوله‌کشی و تاسیسات ساختمانی
• کشاورزی
• و…

برای درک کاربرد فراوان پلاستیک‌ها فقط کافیست اطراف خود را نگاه کنید. می‌بینید که حدودا در هر وسیله‌ای که ما امروزه از آن استفاده می‌کنیم، از انواع پلاستیک استفاده شده و کاربرد پلاستیک را نمی‌توان به صنعت یا صنایع خاصی محدود کرد.

3- تفاوت نایلون و پلاستیک

تا به اینجا مفهوم و کاربردهای نایلون و پلاستیک را شناختیم و حالا وقت آن رسیده تا تفاوت نایلون و پلاستیک را با توجه به مفهوم و کاربرد آنها بررسی کنیم.

• اولین تفاوت این دو، نحوه آرایش منومرها در نایلون و پلاستیک است. آرایش منومرها در نایلون، رشته‌ای است در حالی که در پلاستیک‌ها، این ساختار می‌تواند حالت‌های متفاوتی داشته باشد.
• تفاوت نایلون و پلاستیک در وهله دوم در ساختار منومرهای تشکیل دهنده آن‌ها است‌. منومرهای نایلون، شامل نیتروژن هستند؛ در حالی که که منومرهای پلاستیک می‌توانند شامل مواد متفاوتی مثل هیدروژن، اکسیژن و… باشند.
• همین تفاوت نایلون و پلاستیک در وجه ساختاری باعث می‌شود تا دمای ذوب پلاستیک پایین‌تر از نایلون باشد و قابلیت رنگ پذیری و قالب‌پذیری بالاتری هم داشته باشد.

در یک دیدگاه کلی، می‌توان پلاستیک را گسترده‌تر از نایلون دانست و نایلون را به نوعی زیر مجموعه پلاستیک‌ها دانست.

جمع بندی

در این مطلب سعی کردیم تا مفهوم و تعریف و البته کاربرد و مزیت‌های نایلون و پلاستیک را بررسی کنیم و در انتها به تفاوت نایلون و پلاستیک بپردازیم. در هر صورت اگر به هر یک از این موارد، از انواع نایلون تا دستگاه‌های تولید نایلون نیاز داشتید؛ کافی است با ما تماس بگیرید تا محصول مورد نیاز شما را با بهترین کیفیت به دست شما برسانیم.